Präteritum, Almanca’da geçmişte olmuş ve bitmiş eylemleri anlatan bir zaman kipidir.
Türkçedeki “-di” ekiyle aynı anlama gelir, ancak
Perfekt’ten farkı,
Präteritum’un yazı dilinde, Perfekt’in ise
konuşma dilinde daha yaygın olmasıdır.
Präteritum Ne Zaman Kullanılır?
Yazılı anlatımlarda:
Hikaye, roman, haber, rapor gibi metinlerde.
Gestern ging ich ins Kino. (Dün sinemaya gittim.)
Belirli fiillerle konuşma dilinde:
Özellikle “haben, sein, werden, können, müssen, dürfen, sollen, wollen” fiilleri Perfekt yerine Präteritum ile daha sık kullanılır.
Ich war krank. (Hastaydım.)
Ich hatte keine Zeit. (Vaktim yoktu.)
Präteritum Nasıl Oluşur?
Düzenli fiillerde kural basittir:
Fiil kökü + “te” eki + kişi eki
Örnek: spielen (oynamak)
| Kişi | Çekim | Türkçesi |
|---|
| ich | spielte | oynadım |
| du | spieltest | oynadın |
| er/sie/es | spielte | oynadı |
| wir | spielten | oynadık |
| ihr | spieltet | oynadınız |
| sie/Sie | spielten | oynadılar / oynadınız |
Örnek cümle:
Wir spielten gestern Fußball. (Dün futbol oynadık.)
Düzensiz Fiiller (Unregelmäßige Verben)
B2 seviyesinde mutlaka öğrenmen gereken kısım burasıdır. Düzensiz fiiller kök değiştirir ve farklı ekler alabilir.
| Fiil | Präteritum | Anlamı |
|---|
| sein | war | olmak |
| haben | hatte | sahip olmak |
| gehen | ging | gitmek |
| kommen | kam | gelmek |
| sehen | sah | görmek |
| geben | gab | vermek |
| nehmen | nahm | almak |
| sprechen | sprach | konuşmak |
İpucu: Düzensiz fiillerin çekimlerini ezberlemek yerine, hikâye cümleleriyle pratik yapmak öğrenmeyi kolaylaştırır.
Modal Fiillerle Präteritum
Modal fiiller de sıkça Präteritum’la kullanılır:
| Fiil | Präteritum | Örnek |
|---|
| können | konnte | Ich konnte nicht kommen. (Gelemedim.) |
| müssen | musste | Ich musste arbeiten. (Çalışmak zorundaydım.) |
| dürfen | durfte | Ich durfte das nicht. (Buna izinli değildim.) |
| wollen | wollte | Ich wollte nach Hause. (Eve gitmek istedim.) |
| sollen | sollte | Ich sollte lernen. (Ders çalışmam gerekiyordu.) |
Cümle Kuruluşu
Präteritum cümlelerde fiil, Perfekt’teki gibi sona gitmez.
Yani:
İkinci sırada yer alır.
Ich ging gestern in die Stadt.
(Dün şehre gittim.)
“haben” ve “sein” Präteritum Halleri
| Fiil | ich | du | er/sie/es | wir | ihr | sie/Sie |
|---|
| sein | war | warst | war | waren | wart | waren |
| haben | hatte | hattest | hatte | hatten | hattet | hatten |
Örnek:
Ich war gestern zu Hause. (Dün evdeydim.)
Wir hatten viel Arbeit. (Çok işimiz vardı.)
Präteritum – Perfekt Karşılaştırması
| Durum | Präteritum | Perfekt |
|---|
| Yazı dili | |  |
| Konuşma dili | | |
| Resmî metin | | |
| Günlük konuşma | | |
Örnek:
- Perfekt: Ich habe das Buch gelesen. (Konuşma dili)
- Präteritum: Ich las das Buch. (Yazı dili)
İpucu: “haben” ve “sein” gibi fiillerde ise Perfekt yerine her zaman Präteritum kullanmak doğaldır:
Ich war, ich hatte — asla “Ich bin gewesen” gibi günlük konuşmada kullanılmaz.
Zaman Zarflarıyla Kullanım
- gestern (dün)
- früher (önceden)
- damals (o zamanlar)
- letzte Woche (geçen hafta)
- vor drei Jahren (üç yıl önce)
Örnek:
Früher wohnte ich in München. (Eskiden Münih’te oturuyordum.)
Yaygın Hatalar
Ich habe war müde.
Ich war müde.
Er hatte gekommen.
Er kam.
Kural: Eğer fiil tek başına geçmişi anlatıyorsa, Perfekt değil Präteritum kullan.
Kısa Özet
Yazı dilinde ve resmi anlatımlarda tercih edilir
Düzenli fiillerde “-te”, düzensiz fiillerde kök değişimi olur
“sein, haben, werden” fiilleri genellikle Präteritum’da kullanılır
Perfekt yerine konuşmada sadece belirli fiiller Präteritum alır
Mini Egzersiz (Kendini Dene):
Aşağıdaki fiillerin Präteritum hâllerini yaz:
- gehen
- haben
- sehen
- spielen
