Geçmiş zaman anlamına gelir. Bu konu A2 seviyesinde görülüyor. B1’de bu konuya daha yakından bakıyor olacağız.
Präteritum’u daha çok yazı dilinde, Perfekt’i ise konuşma dilinde kullanıyoruz.
Ayrıca “haben” ve “sein” fiilleri, “wissen”, “heßien” ve “modalverbler” konuşma dilinde de Präteritum ile kullanılmaktadır.
1) Düzenli Fiiller:
a)Fiilin mastar eki atılır:
sagen > sag
b) “-te” eki getirilir:
sag-te
c) Fiil, kişilere göre çekimlenir:
| ich | sagte |
| du | sagtest |
| er/sie/es | sagte |
| wir | sagten |
| ihr | sagtet |
| Sie/sie | sagten |
Düzenli fiillerin çekiminde; 1. ve 3. Tekil kişi, aynı olur. Diğer zamirler, düzenli çekimlenir. (-st, -en, -t, -en)
2)Karışık Fiiller:
Karışık fiillerin çekimini kolaylıkla yapabilmek için fillerin perfekt hallerini bilmemiz gerekir.
Örneğin;
“denken” fiilinin Perfekt hali “gedacht”;
a) “ge-“ ekini at: dacht
b) Fiilin sonuna “-e” ekle:
dachte
c)Kişilere göre çekimle:
| ich | dachte |
| du | dachtest |
| er/sie/es | dachte |
| wir | dachten |
| ihr | dachtet |
| Sie/sie | dachten |
Gördüğünüz gibi 1. ve 3. tekil kişiler aynı şekilde çekimlenmiştir. Diğer kişiler “-st, -en, -t, -en” eklerini almıştır. Burada “wir” ve “Sie, sie”, “-en” ekini “-e- olmadan alır, fiil “-e” ile bittiği için tekrar “-e” yazmayız ancak bu şekilde daha kolay akılda kalacağı düşünüldüğü için, “1. ve 3.tekil kişi aynı kalır, diğerleri düzenli çekimlenir,” diyoruz.
3)Düzensiz Fiiller:
Düzensiz fiillerde belli bir kural yoktur. Bu fiilleri ezberlememiz gerekir. Örneğin “gehen” fiilinin Präteritum hali “ging” olur. Çekimi ise şu şekildedir:
| ich | ging |
| du | gingst |
| er/sie/es | ging |
| wir | gingen |
| ihr | gingt |
| Sie/sie | gingen |
Präteritum’da dikkat edilmesi gereken noktalar:
Birinci ve üçüncü tekil kişiler aynı şekilde çekimlenir. Diğer kişiler düzenli çekimlenir.
Düzenli ve karışık çekimlerde “wir, sie/Sie” kişi zamirleri “est ten ten” kuralına göre “-en” alması gerekirken, fiilin kendisinde “-e” olduğu için sadece “-n” alırlar. Düzensiz fiillerde “-en” olarak karşımıza çıkar: sagte-n, dachte-n, ging-en
Sonu “-t, -d” ya da kendisinden önce “r” ile “-l” olmayan ve “-m, -n” ile biten düzenli fiiller, çekimde “-e” alır.
Örneğin “antworten”:
kök: antwort
-te: antwortete
Fiilin kendisi “-t” ile bittiği için “-te” ekinden önce ek olarak “-e” harfi geldi.
| ich | antwortete |
| du | antwortetest |
| er/sie/es | antwortete |
| wir | antworteten |
| ihr | antwortetet |
| Sie/sie | antworteten |
1. ve 3.tekil kişi aynı diğerleri düzenli çekimlendi. Hepsinde “-e” !!!
Aynı şekilde biten ancak düzensiz olan fiillerde ise “-e” harfi, sadece 2.tekil (du) ve 2.çoğul (ihr) kişilerde gelir.
Bununla birlikte 2.tekil kişiye gelen “-e” artık çoğunlukla kullanılmaz.
raten
| ich | riet |
| du | riet(e)st |
| er/sie/es | riet |
| wir | rieten |
| ihr | rietet |
| Sie/sie | rieten |
Ihr’daki “-e” ise kullanılmaya devam eder.
Örneğin “atmen” ve “rechnen” düzenli fiilleri, “-m” ve “-n” ile bitmiş ve kendilerinden önce “-l” ve “-r” harflerini almamışlardır. Bu nedenle, çekimde “-e” harfini ek olarak alırlar ancak örneğin “lernen” fiili “-n” ile bitmesine rağmen, kendinden önce “-r” harfi geldiği için, çekimlenirken ek olarak “-e” almaz
Ich atmete
Ich rechnete
aber!!!
Ich lernte
Örnekler:
Gestern spielte ich Geige
Dün keman çaldım.Am Montag arbeitete er nicht.Pazartesi günü çalışmadı.Wir kauften ein Auto.Araba satın aldık.Wartete er auf den Bus?Otobüsü bekledi mi?Sie besuchte ihre Mutter.Annesini ziyaret etti.Als ich ein Kind war, hatte ich eine Puppe.Çocukken bir oyuncak bebeğim vardı.Örneklerde de görüldüğü gibi, Präteritum, Perfekt’te olduğu gibi yardımcı fiille kullanılmaz.
Özne + Fiil + Nesne
Sıralaması ile düz cümle yaparız.
Ja-Nein soru cümlesinde fiil, Präteritum’a göre çekimlenmiş halde başa getirilir.
W-frage, Präsensteki gibi yapılır.
Ich ging nicht in die Schule, weil ich krank war.